I-រឿងពិត
-ប្រាសាទ បន្ទាយឆ្មារជាប្រាសាទដែលត្រូវបានកសាងឡើងពីចុងសតវត្សរ៍ទី១២ដល់ដើមសតវត្សរ៍ទី១៣ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ដើម្បីឧទ្ទិសដល់បុត្រា និងមេទ័ព៤នាក់របស់ព្រះអង្គដែលបានពលីនៅក្នុងសមរភូមិដេញចាមនៅឆ្នាំ១១៧៧។ ប្រសាទបន្ទាយឆ្នារ មានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិបន្ទាយឆ្មារ ឃុំបន្ទាយឆ្មារ ស្រុកថ្មពួក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងមានចំងាយប្រមាណ៧០គីឡូម៉ែត្រពីខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។
II-រឿងនិទាន
មានរឿងនិទាននិយាយតៗគ្នា ថាកាលពីព្រេងនាយមានក្សត្រមួយអង្គត្រូវបានស្តេចផែនដីនិរទេសឱ្យចេញពីព្រះបរមរាជវាំង។ ស្តេចដែលត្រូវនិរទេសខ្លួននេះបានមកសង់ខ្ទមមួយនៅក្នុងព្រៃ ដោយប្រកបការងារជាអ្នកធ្វើចម្ការ ។
នៅថៃ្ងមួយនោះទេពធិតាមួយអង្គបានទទួលភារៈមកថែរទាំព្រះអង្គមិនឲ្យដឹងខ្លួនក៏តាំងនិមិត្តខ្លួនជាសត្វឆ្មាមួយមករស់នៅជាមួយ។ជារៀងរាល់ថ្ងៃខណៈដែលស្តេចចេញទៅធ្វើចម្ការផុតពីខ្ទម សត្វឆ្មាដែលជាទេពអប្សរ ក៏បាននិមិត្តជាភាពដើមក្លាយជាស្រីស្អាតចេញមករៀបចំម្ហូបអាហារបាយទឹកគ្រប់បែបយ៉ាងទុកឲ្យស្តេចនោះ។នៅគ្រាដំបូងស្តេចកម្លោះមិនចាប់ភ្លឹកទេដោយនឹកគិតថាមានអ្នកដំណើរណាមួយឆ្លងកាត់ទីនេះហើយអាណិតខ្លួនក៏ជួយដណ្តាំស្លទៅព្រោះគេក៏បានខ្ចីផ្ទះខ្លួនសំរាកដែរតែហេតុការណ៍បែបនេះចេះតែកើតមានច្រើនលើកច្រើនសារយូរខែពេកធ្វើឱ្យស្តេចនោះកើតមានការងឿងឆ្ងល់យ៉ាងខ្លាំង ។
ថៃ្ងមួយស្តេចកម្សត់អង្គនេះ នៅចាំឃ្លាំមើលនៅខាងក្រៅខ្ទមរបស់ខ្លួនទើបបានឃើញស្រីក្រមុំយ៉ាងស្អាតម្នាក់និមិត្តចេញពីសត្វឆ្មាមួយដែលរស់នៅក្នុងខ្ទមជាមួយខ្លួននាពេលកន្លងមក ។ ស្រីក្រមុំរូបស្អាតនោះបានចេញមករៀបចំម្ហូបអាហារដូចខ្លួនបានធ្វើជារៀងរាល់ថៃ្ង ។
ក្នុងខណៈពេលសត្វឆ្មានិមិត្តខ្លួនជាស្រីរូបស្អាតហើយភ្លាម ស្តេចក៏បានស្ទុះទៅចាប់ស្រោមឆ្មានោះដែរ ។ នាងស្រីរូបស្អាតឃើញហេតុការណ៍ដូច្នេះបាននិយាយ អង្វរសុំស្រោមឆ្មាមកវិញតែស្តេចមិនព្រមទាល់តែសោះ ។
បន្ទាប់ពីនិយាយអង្វរករអស់សមត្ថភាពហើយស្រីក្រមុំ ក៏បាននិយាយប្រវត្តិពិតនៃការក្លែងភេទក្នុងបំណងចូលមកបម្រើម្ហូបអាហារប្រចាំថៃ្ងដល់ព្រះអង្គ ដើម្បីកុំ ឱ្យស្តេចនោះមានការលំបាកក្នុងដំណើរជីវិតខ្លាំងពេក ។
លុះដល់ពេលដឹងរឿងសព្វគ្រប់អស់ហើយទ្រង់ក៏ចង់រួមរស់ជាមួយនាង។ ពេលនោះនាងបានប្រាប់ដល់ស្តេចថា បើចង់រួមរស់ជាមួយនាង សូមយកស្រោមឆ្មាទៅដុតចុះវានឹងកើតចេញជាប្រាសាទមួយភ្លាម ។ ស្តេចក៏បានធ្វើតាមការណែនាំ គឺយកស្រោមឆ្មាទៅដុត រួចក៏ផុសចេញជាប្រាសាទមួយឡើង ។ តាមន័យក្នុងរឿងនិទានដូចនេះ ហើយទើបស្តេចប្រសិទ្ធនាមថា “ប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ”តរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះឯង ។
